آب بندی و واتراستاپ دو مفهوم مهم در زمینهٔ مهندسی سازه و ساختمان است که برای جلوگیری از نفوذ آب به داخل سازهها استفاده میشوند. آب به عنوان یک عامل تهدید کننده میتواند باعث خسارت‌های جدی در سازهها شود، از جمله نشت آب، رطوبت، ترک‌ها، خوردگی و تخریب سازه.
آببند به مجموعهٔ روشها، مصالح و فناوری‌های مورد استفاده برای حفظ ضدآبی سازهها گفته میشود. هدف اصلی آببندی، جلوگیری از نفوذ آب به داخل سازه است تا آب به قسمت‌های حساس سازه نفوذ نکند و خسارت‌های جانبی را ایجاد نکند.
واتراستاپ (Waterstop) به محصولات خاصی اطلاق میشود که در نقاط اتصال و اتصالات سازه به کار می‌روند تا جلوی نفوذ آب را در این نقاط بگیرند. این محصولات معمولاً از مواد ارتجاعی و انعطاف‌پذیر ساخته میشوند که قابلیت تحمل جابجایی و تغییر شکل سازه را دارند. واتراستاپها عموماً در نقاطی مانند اتصالات بتنی، درزهای انبساطی و محل‌های ترک‌های موجود در سازه استفاده میشوند.
در کل، آببندی و استفاده از واتراستاپها در سازهها برای جلوگیری از نفوذ آب و حفظ ضدآبی سازه از اهمیت بالایی برخوردار است. استفاده از تکنولوژی‌های آببندی صحیح و مواد با کیفیت منجر به افزایش عمر مفید سازه و کاهش هزینه‌های نگهداری و تعمیرات آتی میشود.
آببند و واتراستاپ دو عنصر بسیار مهم در صنعت ساخت و ساز به منظور جلوگیری از نفوذ آب به داخل ساختمان و حفاظت از آن در برابر رطوبت و خسارات ناشی از آب هستند. در ادامه به تشریح هر یک از این عناصر می‌پردازیم:
آببند: آببند یک لایه محافظ است که در قسمت‌هایی از ساختمان که در معرض نفوذ آب هستند، نصب میشود. این لایه معمولاً از مواد ضدآب مانند ممبران‌های پلیمری، لاستیکی یا آببندی سیلیکونی تشکیل شده است. هدف اصلی آببند، جلوگیری از نفوذ آب به داخل ساختمان در نقاط ضعیف مانند اتصالات بتنی، شکاف‌ها و نقاط عبور لولهها است. آببند باید توانایی ایجاد ارتباط محکم با سطح ساختمان را داشته باشد تا هرگونه نفوذ آب را به صورت کامل جلوگیری کند.
واتراستاپ: واتراستاپ یک نوع آببندی است که به صورت پوششی روی سطحهای عمودی و افقی ساختمان نصب میشود. این پوشش معمولاً از ممبران ضدآب ساخته شده است و قادر است تا عمقی از آب را که به سطح ساختمان وارد میشود، جلوگیری کند. واتراستاپ همچنین میتواند از رطوبت موجود در ساختمان به دلیل تراوش بخار آب نیز جلوگیری کند. نصب واتراستاپ به درستی بسیار مهم است و باید با رعایت دستورالعمل‌های سازنده و با استفاده از روشهای صحیح انجام شود تا عمر مفید واتراستاپ حفظ شود.
استفاده از آببند و واتراستاپ در ساختمان‌ها به تضمین عملکرد بهینه و طول عمر بلند ساختمان کمک می‌کند. این عناصر می‌توانند جلوی ورود آب به ساختمان، رطوبت، آسیب به سازههای بتنی و ظهور مشکلات مربوط به رطوبت مانند پوسیدگی، پوسته‌زدگی، سرخودگی و کاهش عمر ساختمان را بگیرند. بنابراین، استفاده صحیح و مناسب از آب‌ببند و واتراستاپ در ساختمان‌ها بسیار حائز اهمیت است. همچنین، توجه به جزئیات نصب و حفاظت از این عناصر در طول عمر ساختمان امری بسیار حیاتی است. برای انتخاب مناسب آببند و واتراستاپ برای ساختمان خود، بهتر است با متخصصان معماری و ساختمانی مشورت کنید تا نیازهای خاص ساختمان شما را بررسی و راهنمایی لازم را دریافت کنید.
تفاوت بین آببند و واتراستاپ به واقعیتی که هر دو عنصر در جلوگیری از نفوذ آب به ساختمان تأکید دارند، برمی‌گردد. اما تفاوت‌های زیر بین آببند و واتراستاپ وجود دارد:
نوع استفاده: آببند به عنوان یک لایه محافظ بر روی نقاط ضعف ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نقاط شامل اتصالات بتنی، شکاف‌ها و نقاط عبور لولهها است. در حالی که واتراستاپ به صورت پوششی روی سطحهای عمودی و افقی ساختمان نصب میشود.
مواد ساخت: آببند معمولاً از مواد ضدآب مانند ممبران‌های پلیمری، لاستیکی یا آببندی سیلیکونی ساخته میشود. در حالی که واتراستاپ از ممبران ضدآب تشکیل شده است.
عملکرد: آببند هدف اصلی آن جلوگیری از نفوذ آب به ساختمان در نقاط ضعف است. این عنصر باید توانایی ایجاد ارتباط محکم با سطح ساختمان را داشته باشد تا هرگونه نفوذ آب را به صورت کامل جلوگیری کند. از سوی دیگر، واتراستاپ نقش ایجاد پوشش ضدآب روی سطح ساختمان را دارد و قادر است تا عمقی از آب را که به سطح ساختمان وارد میشود، جلوگیری کند.
نصب: نصب آببند به صورت مستقیم روی نقاط ضعف و نقاطی که در معرض نفوذ آب هستند صورت می‌گیرد. در حالی که واتراستاپ به صورت پوششی روی سطحهای ساختمان نصب میشود و میتواند به صورت صفحهای یا رولی باشد.
پایداری: واتراستاپ به دلیل نوع ساختار و ممبران ضدآب، معمولاً دارای پایداری و مقاومت بیشتری در برابر فشار آب و شرایط محیطی است. از طرف دیگر، آببند ممکن است نیاز به بازرسی و تعویض دوره‌ای داشته باشد.
به طور کلی، آببند و واتراستاپ هر دو به منظور جلوگیری از نفوذ آب به ساختمان استفاده میشوند، اما در کاربردها و نوع استفاده‌شان تفازهایی وجود دارد. آببند بیشتر بر روی نقاط ضعف ساختمان تمرکز دارد، در حالی که واتراستاپ به صورت یک پوشش ضدآب بر روی سطحهای ساختمان نصب میشود.
انواع واتراستاپ ها در سازه های مختلف بتنی
در سازههای بتنی، واتراستاپها به طور گسترده در نقاط مختلف استفاده میشوند تا از نفوذ آب به سازه جلوگیری کنند. این واتراستاپها می‌توانند در اشکال و انواع مختلفی وجود داشته باشند. در زیر، تعدادی از انواع واتراستاپها که در سازههای بتنی استفاده میشوند را بررسی می‌کنیم:
واتراستاپ صفحهای (Sheet Waterproofing): این نوع واتراستاپ به صورت پوششی روی سطحهای عمودی یا افقی سازهها نصب میشود. از مواد ممبرانی مانند پلی‌استر، پلیمری یا پلی‌اورتان ساخته میشوند. این واتراستاپها عموماً در ساختمان‌های زیرزمینی، سازههای بتنی دیوارهای مخازن و ساختمان‌های با شیب زیاد استفاده میشوند.
واتراستاپ رولی (Roll Waterproofing): این نوع واتراستاپ در قالب رول و با ضخامت مشخصی تولید میشود. از موادی مانند پلیمرهای مودیفای شده، پلی‌استر، پلی‌اورتان و آسفالت استفاده میشود. رول‌های واتراستاپ بر روی سطحهای افقی یا عمودی سازهها نصب میشوند و توسط چسب، جوش یا مهره و پیچ ثابت میشوند.
واتراستاپ پاششی (Spray Waterproofing): در این روش، لایه‌ای از مواد ضدآب مانند رزین‌ها، پلیمرها یا مواد آببند پاششی بر روی سطحهای سازه پاشیده میشود. این نوع واتراستاپ میتواند به صورت پوششی سرامیکی، روکشی رنگی یا لایه نازکی از محصولات ضدآب سطحی باشد.
واتراستاپ تزریقی (Injection Waterproofing): در این روش، مواد ضدآب به صورت تزریق در داخل سازهها استفاده میشوند. معمولاً از موادی مانند رزین‌های اپوکسی یا پلی‌یورتان برای تزریق به داخل ترک‌ها یا نقاط ضعف استفاده میشود تا نفوذ آب را متوقف کند.
این تنها چند نمونه از انواع واتراستاپ‌های استفاده شده در سازههای بتنی هستند.توجه داشته باشید که انتخاب نوع واتراستاپ مناسب برای هر سازه بستگی به شرایط سازه، نوع نفوذ آب و نیازهای خاص طرح دارد.
مقاله مرتبط: ترک در بتن (بررسی کلی انواع ترک در بتن، عوامل و روش ترمیم آنها) 
