روان کننده بتن مواد افزودنی هستند که برای افزایش سیالیت یا کارایی چسبانندگی سیمان یا بتن به بتن اضافه می‌شود. همچنین به عنوان کمک روان کننده نامیده می‌شود که به بتن تازه یا بتن در مراحل اولیه اضافه می‌شود تا ویژگی‌های روان‌کنندگی و کارایی آن را تغییر دهد.
این مواد به‌عنوان کاهنده آب نیز نامیده می‌شوند زیرا بتن را با کارایی یکسان با نسبت آب به سیمان کمتر تولید می‌کند. بنابراین روان کننده ها به تولید مخلوط بتن با دوام بالا با محتوای آب یکسان کمک می‌کند.
بتن با و بدون روان کننده
این مواد به‌دلیل وجود مولکولهای پلیمری در خود، خاصیت روان کنندگی دارند. این مولکول‌ها وقتی با بتن مخلوط می‌شوند روی سطح دانه‌های سیمان جذب می‌شوند که یک گروه یونی ایجاد می‌کند که به‌سمت بیرون حرکت می‌کند. که این در نهایت بار منفی به ذرات سیمان میدهد.
به‌غیر از دافعه ایجاد شده، این ذرات سیمان توسط پوششی از مولکولهای آب جهت دار احاطه می‌شوند که از نزدیک شدن دانه‌های سیمان نیز جلوگیری می‌کند. این پدیده ممانعت فضایی نامیده می‌شود. این اثر کلی باعث بیشترین روانکاری و سیالیت برای خمیر و چسبندگی بتن می‌شود.
عملکرد روان کننده بر روی ممانعت فضایی بتن
بر اساس اصل کار، این مواد به‌صورت زیر طبقه‌بندی می‌شوند:
روان کننده های آب‌دوست با افزایش ترشوندگی مشخص می‌شوند که وظیفه اصلی آن افزایش ویژگی‌های پلاستیک و جریان بتن است.
این نوع روان کننده ها مخلوط بتن را با مقدار زیادی هوا اشباع می‌کنند. بنابراین، می‌توان کشش رطوبت را در محلول کاهش داد و ویژگی‌های پلاستیکی بتن را افزایش داد.
مزایای اصلی استفاده از روان کننده ها عبارتند از:
1) نسبت آب به سیمان را بدون هیچ تاثیری بر روی کارایی آن کاهش می‌دهید.
2) زمان سفت‌شدن بتن را به تعویق میدهد پس در نتیجه به میکسرهای ترانزیت اجازه میدهد بتن را در فواصل طولانی حمل کنند.
3) برای جلوگیری از ایجاد ترک و انقباض در بتن از روان کننده های بتن و فوق روان کننده بتن استفاده می‌شود.
این نوع افزودنی بتن معمولا برای افزایش کارایی در بتن استفاده می‌شود. با توجه به انواع روان کننده های بتن، می‌توانیم نسبت آب به سیمان را تا حد معینی کاهش دهیم.
اصولاً از نسبت آب به سیمان برای افزایش کارایی و هیدراتاسیون سیمان استفاده می‌شود.
اگر نسبت آب به سیمان بیشتر باشد، احتمال ترک انقباضی و همچنین احتمال تشکیل بتن متخلخل به دلیل آب آزاد در بتن افزایش می‌یابد.
اگر نسبت آب به سیمان کمتر از 0.4 باشد، آب برای تکمیل فرآیند هیدراتاسیون سیمان کافی نیست، بنابراین حداقل نسبت آب به سیمان را باید 0.4 در نظر بگیریم.
نکته بعدی کارایی آن است. اگر نسبت آب به سیمان حداقل یا کمتر از حداقل میزان آن باشد، کارایی کمتری را شاهد خواهیم بود. هرچه نسبت آب به سیمان بیشتر از حداقل از میزان اختلاط آنها باشد عملکرد بهتری از آن را خواهیم دید.
بهترین نسبت آب به سیمان 0.4 است، اما برای کارایی، مقداری روان کننده به بتن اضافه می کنیم. با توجه به نسبت افزودن روان کننده، عملکرد بهتری دریافت خواهیم کرد.
روان کننده بتن: نسل اوّل کاهنده آب و با حفظ روان‌شدگی بتن، میزان مصرف آب را کاهش می‌دهند. ساختار نفتالینی و ملامینی این مواد سبب کاهش نسبت آب به سیمان در بتن می‌شود.
فوق روان‌کننده بتن: موادی برپایه لیگنوسولفونات است که قابلیت استفاده بتن در شرایط بد محیطی را فراهم می‌کند.
ابرروان کننده: نسل جدید ابر روان کننده ها بر پایه پلی‌کربوکسیلات است که به‌منظور استفاده در شرایط دمایی و اقلیم‌های مختلف آب و هوایی طبقه‌بندی و فرموله شده‌اند. این گروه محصولات که با کد فلوئنتیس ارائه می‌شوند، قابل استفاده در رده‌های مقاومتی متوسط و بالای بتن بوده و منجر به افزایش کارایی بتن تازه می‌گردد. این محصولات به دلیل قابلیت بسیار بالا درکاهش مقدار آب و در نتیجه کاهش مقدار آب به سیمان، باعث افزایش مقاومت بتن شده و نفوذپذیری آن را در برابر عواملی نظیر کلر و سولفات کاهش میدهد. از این رو نام ابرروان کننده را به خود گرفته‌اند.
افزودنی‌های بتن معمولاً برای استفاده برای سیمان و بتن هستند. افزودنی‌های روان‌کننده بتن جایگزین آب برای ایجاد روان شدگی بتن هستند. بعضی از خواص و اثرات روان‌کننده بتن عبارتند از:
افزودنی روان کننده بتن پارسمان شیمی ماده‌ای مفید و به‌صرفه برپایه پلی کربوکسیلات اتر است که به دلیل افزایش کارایی و کاهش آب بتن به مخلوط بتن اضافه می‌گردد.
این محصولات بر پایه پلی کربوکسیلات اتر ماده افزودنی با عملکرد چندگانه است که علاوه بر کاهش میزان آب بتن، حفظ کارایی بتن و تاخیر در گیرش را به‌دنبال خواهد داشت. روان کننده های بتن اقتصادی برپایه پلی کربوکسیلات اتر یکی از محصولات این دسته از محصولات می‌باشد. محصول N-130 پارسمان شیمی یکی از محصولات این دسته می‌باشد که منطبق با استاندارد ملی ایران به شماره 2930 ساخته شده‌اند.
این نوع از روان کننده های بتن کاهنده بسیار قوی آب هستند و موجب افزایش کارایی بتن می‌شوند. همچنین مقاومت کوتاه و بلند مدت بتن را نیز افزایش می‌دهند. استفاده از روان کننده بتن میزان مصرف سیمان را به صورت چشم‌گیری کاهش میدهد. این نوع محصولات عاری از هرگونه مواد خورنده می‌باشد.
| مدل محصول | توضیحات محصول |
|---|---|
CLS-300 | روان کننده اصلاح شده بر پایه لیگنوسولفونات کاهنده آب با خاصیت حفظ اسلامپ بالا |
N-130 | فوق روان کننده اقتصادی بر پایه پلی کربوکسیلات اتر کاهنده قوی آب |
