بچینگ پلانت بتن/ایستگاه تولید بتن برای تولید بتن با کیفیت بالا در کاربردهای مختلف ساختمانی مانند ساختمانها، جادهها، پلها، فرودگاهها و بسیاری موارد دیگر استفاده میشود. کارخانه بتن، همچنین به عنوان بچ پلانت یا بچینگ پلانت یا بچینگ پلانت بتن شناخته میشود، تجهیزاتی است که ترکیبات مختلفی را برای تشکیل بتن ترکیب میکند. برخی از این ورودیها شامل آب، هوا، مواد افزودنی، ماسه، سنگدانه (سنگ، شن و غیره)، افزودنیهای مختلف (خاکستر بادی، دود سیلیس، سرباره) و سیمان میباشد.
این بخش، مواد مختلفی را برای ساخت بتن مخلوط می کند. این مواد شامل آب، هوا، سنگدانهها، سیمان، خاکستر بادی و افزودنیها هستند. این ایستگاه شامل بخشهای مختلفی از جمله مخلوط ساز، دپوی سنگدانهها، سیلوی سیمان، بچینگ پلانت مخزن، کنتور اندازهگیری آب و تراک میکسرها میباشد. بچینگ پلانت بتن ماشینی است که در آن مواد تشکیل دهنده بتن به طور همگن مخلوط میشوند تا بتن با مقاومت و کیفیت مطلوب به دست آید. این ایستگاه را می توان به صورت مرطوب یا خشک استفاده کرد و دارای طیف گستردهای از پیکربندیها و انواع تولید از جمله مخلوط آماده، پیش ساخته و پیش تنیده، مخلوط مرکزی و RCC میباشد.
کارگاههایی هستند که بتن را با مقیاس صنعتی یا تحت شرایط ویژه تهیه کرده و به مصرفکننده عرضه میکنند.در پروژههای بزرگ عمرانی مانند راهسازی، سد سازی و برج سازی پیمانکاران بیشتر تمایل به احداث یک ایستگاه تولید بتن با مقیاسی متناسب با نیاز پروژه در منطقهٔ عملیاتی خود دارند. هزینهٔ ساخت و راه اندازی یک ایستگاه به نسبت خریداری بتن مورد نیاز از یک کارگاه تولیدی معمولاً با صرفه تر است. در مدیریت ایستگاه تولید بتن علاوه بر مباحث تئوری و آزمایشگاهی پیرامون بتن و تکنولوژی و طرح اختلاط آن مباحث دیگری مانند تولید بهینه، مدیریت زمان، مهندسی سیستم، حسابداری و بازاریابی نیز مطرح اهمیت دارد.
از مقاله دوم: در یک ایستگاه تولید بتن، همه عناصر را به غیر از آب در ایستگاه تولید بتن یکپارچه می کند. این مخلوط سپس در یک کامیون آماده که کامیون حمل بتن نامیده می شود، آزاد می شود. سپس آب به ترکیب موجود در کامیون اضافه میشود و در راه انتقال به محل مخلوط می شود.
یک ایستگاه تولید بتن تعداد کمی یا اکثر عناصر فوق از جمله آب را در یک منطقه مرکزی مخلوط میکند. مخلوط حاصل پس از آن به محل انتقال داده میشود. کارخانههای اختلاط مرکزی با کارخانههای مخلوط آماده متفاوت هستند، زیرا به مشتری نهایی خروجی ثابتتری ارائه میدهند.
این بخش شامل دو طرح اختلاط خشک و تر است.
اجزای یک ایستگاه تولید بتن با طرح اختلاط تر را میتوان در موارد زیر خلاصه کرد: دپوی سنگدانهها، سیلوی سیمان، بچینگ پلانت (دستگاه پیمانه و توزین کردن سیمان)، مخزن و کنتور اندازهگیری آب.
مخلوط ساز یا بچینگ پلانت در حقیقت هستهٔ اصلی یک ایستگاه تولید بتن را تشکیل میدهد. مخلوطساز با استفاده از پمپهای تعبیه شده بر روی دستگاه سیمان را سیلو و سنگدانهها را از دپو، با نسبتهای مشخص به داخل دیگ بتن ریخته و با استفاده از پمپ آب، مقدار معین عبوری از کنتور آب را نیز به داخل دیگ هدایت کرده، در دیگ این مواد با یکدیگر ترکیب شده و از قسمت تخلیه به داخل مسیر همزن ریخته میشود. ظرفیت تولیدی مخلوطسازها بر اساس حجم دیگ آن بیان میگردد. سه مدل متداول، بچینگ پلانتهای با حجم دیگ 5/0، 75/0 و۱ متر مکعب میباشد.
از نظر اصطلاح معمول در کارگاهها، سنگدانههای مورد استفاده در تولید بتن به سه گروه ماسه، شن نخودی و شن بادامی طبقهبندی میشوند. در ایستگاه تولید بتن هر یک از این مصالح باید کاملاً جدا از یکدیگر ذخیره گردند. در هنگام ساخت بتن، اختلاط سنگدانهها با نسبت دقیق و مشخصی صورت میگیرد.
در مناطق سردسیر سنگدانهها را در سیلوی ویژهای نگهداری میکنند تا از سرد شدن مصالح و یخزدگی آنها جلوگیری شود. اما بهطور معمول سنگدانهها به صورت دپو شده و در کنارهٔ ایستگاه انباشته میگردند. برای جدا نمودن سنگدانههای مختلف از دیوار حایل استفاده میشود.
این دیوارهای حایل در قسمت پشت بچینگ پلانت به صورت شعاعی احداث میشوند تا بتوانند حداقل سه ناحیهٔ جداگانه برای دپوی ماسه، شن نخودی و شن بادامی فراهم کنند. مقادیر شن و ماسه مورد نیاز با استفاده از دراگ لاین به سمت سامانه پیمانه کن منتقل میشود. دراگلاین جرثقیل ثابتی است که بر روی دستگاه بچینگ پلانت نصب شده و با استفاده از دکل خود تا شعاع قابل توجهی توانایی حمل مصالح به بچینگ پلانت را دارد. شعاع دسترسی در دراگلاینهایی که بر روی بچینگ پلانتهای متداول در ایران نصب میشوند حدود ۱۶ متر است.
برای نگهداری سیمان مورد استفاده در ساخت بتن مورد استفاده قرار میگیرد. به شکل استوانههای نسبتاً بلندی هستند که به وسیله پایههای فلزی بر روی فنداسیون بتنی نصب میشوند. ظرفیت سیلوهای متداول سیمان در ایران ۳۰۰ تن میباشد. تعداد سیلوهای موجود در ایستگاه تولید بتن به میزان تولید بتن در آن کارگاه بستگی دارد.
که هستهٔ اصلی یک ایستگاه تولید بتن است. در بچینگ پلانت با استفاده از پمپهای تعبیه شده بر روی دستگاه، سیمان از سیلوها و سنگدانه از دپو، با نسبتهای مشخص به داخل دیگ بتن ریخته میشود. با استفاده از پمپ آب، نیز مقدار معینی از آب به داخل دیگ هدایت میشود. در دیگ این مواد با یکدیگر ترکیب شده و از قسمت تخلیه به داخل تراک میکسر ریخته میشود. ظرفیت تولیدی بچینگ پلانتها بر اساس حجم دیگ آن بیان میگردد. در مدلهای متداول در ایران، بچینگ پلانتها با حجم دیگ 5/0، 75/0و ۱ متر مکعب میباشند
برای تولید بتن، مخزن آب در کنار بچینگ پلانت قرار میگیرد و آب به وسیلهٔ پمپ آب به داخل دیگ بچینگ پلانت هدایت میشود. کنتور آب وظیفهٔ اندازهگیری میزان هدایت آب به داخل دیگ را دارد. ظرفیت مخازن هم بر اساس نوع و مقیاس ایستگاه تولیدی بتن متفاوت است، اما بهطور تقریبی برای یک کارگاه مشخص حدود ده هزار لیتر آب در یک روز کاری مورد نیاز است.
میکسرها مخازن نگهداری بتن هستند که بر روی کامیونی تعبیه میشوند و با سرعت زاویهای مشخصی حول محور مرکزی خود میچرخند. به کامیون و میکسر نصب شده بر آن تراک میکسر (به انگلیسی Concrete Transport (Truck گفته میشود. تراک میکسرها در بخش مخصوصی در زیر بچینگ پلانت قرار میگیرند و از آنجا بتن از دیگ بتن به داخل کامیون تخلیه میشود. تراک میکسر با محور مایل و نصب شده روی کامیونها دو نوع هستند، یکی از انتها ودیگری از جلو تخلیه میگردد. تراک میکسر تخلیه از جلو معمولاً ناودانی تلیه به صورت هیدرولیکی از داخل اتاق راننده برای ریختن بتن در محل هدایت میشود. نوع از جلو مخلوط کن گرانتر از نوع دوم است ولی مشخص نیست کدام نوع به هر حال اقتصادی تر است.
تهیه بتن آماده در محل ساخت و ساز فرآیندی زمان بر است. میتوان هزینه ساخت و ساز را با استفاده از بچینگ پلانت برای پروژه کاهش داد. زمانی که از بچینگ پلانت بتن استفاده میشود تولید و تحویل در چند دقیقه انجام میشود. چندین مزیت از بچینگ پلانت بتن برای کارگران ساختمانی و پروژههای ساخت و ساز وجود دارد که این مزایا عبارتند از: