مواد افزودنی دیرگیرکننده بتن مواد آلی و یا ترکیبی از مواد آلی و معدنی هستند که برای حفظ کارایی بتن و یا ملات تازه به مخلوط اضافه می شوند. رعایت دقیق دستورالعمل های سازنده و دقت در اندازه گیری مقادیر مصرفی از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا همواره خطر عدم گیرش ناشی از مصرف بیش از اندازه افزودنی های کندگیرکننده بتن وجود دارد. افزودنی های دیرگیرکننده بتن روند کسب مقاومت های مکانیکی کوتاه مدت بتن را به تاخیر انداخته اما پس از عمرهای 5 و 7 روزه رشد مقاومت جبران شده و در اغلب موارد ایجاد آرامش در روند گیرش باعث حصول نتایج مقاومتی بهتر و تولید محصولاتی با تخلخل کمتر نسبت به نمونه های فاقد افزودنی های بتن می گردد.

مواد تشکیل دهنده دیرگیرکننده ها

موادی که بعنوان دیر گیر کننده بتن به کار می روند، معمولاً شامل ترکیبات و مشتقات مواد شیمیایی زیر هستند که ممکن است به تنهایی و یا در ترکیب با سایر مواد آلی و یا معدنی مورد استفاده قرارگیرند.

-1 نمک ها و ترکیبات اسید لیگنوسولفونیک

2– برخی از نمک های اسید نفتالین سولفونیک با جرم ملکولی سنگین

3– کربوهیدرات ها و گلوکنات ها

4– شکر، ملاس و انواع مواد قندی

5– نمک های اسید کربوکسیلیک

6– نمک های غیر ارگانیک برخی از فسفات ها و بورات ها

انواع دیرگیرکننده ها

 در صنعت ساخت و ساز سه نوع کندگیر کننده کاربرند دارند، که عبارتند از:

 نوع اول: که به سادگی هیدراسیون سیمان پرتلند را عقب اندازد.

نوع دوم: نه تنها هیدراسیون را عقب می اندازد، بلکه در پراکنده سازی سیمان و در نتیجه ایجاد روانی  برای مخلوط، کاربرد دارد.

نوع سوم: باعث کاهش میزان آب در مخلوط سیمان و بتن شده و هیدراسیون سیمان را به تعویق  می اندازد.

تفاوت اصلی بین این سه مدل به طور عمده در کاهش آب و کاهش نسبت مقاومت فشاری است.

دیرگیرکننده ها در دو نوع پودری و مایع و در رنگ های سفید، قهوه ای و بی رنگ در بازار ساخت و ساز موجود هستند، که باید به دور از نور مستقیم خورشید و رطوبت و در بازه ی زمانی یکساله در بسته بندی مصرف شوند. ساختار دیرگیرکننده های پودری به طور معمول کریستالی بوده که پس از ترکیب با بتن ،باعث تاخیر در زمان گیرش و کاهش سرعت واکنش هیدراسیون سیمان می شوند. همچنین نوع مایع دیرگیرکننده نیز همین خاصیت را داشته و تفاوت آن ها در مدل مخلوط شدن با سیمان است.

موارد استفاده از دیرگیرکننده بتن

به طور عمده مواد افزودنی کندگیرکننده برای کاهش سرعت گیرش بتن استفاده می شود. این ماده با کاهش زمان گیرش اولیه، مخلوط بتن را قبل از رسیدن به فرم سخت شده، در حالت تازه نگه می دارند. استفاده از کندگیرکننده ها برای موارد زیر مفید است.

• در ساخت و ساز سدها و برج ها
• دوغاب سازی برخی مواد پوزولانی فعال
• در سطح پایانی معماری های ویژه
• حمل بتن در مسافت های طولانی
• بتن ریزی در هوای گرم، مقاطع گسترده، مقادیر حجیم و با قالب های لغزنده
• استفاده در نماهای تزئینی، فونداسیون و دال های عظیم بتنی
• جلوگیری از ایجاد درزهای انبساطی بتن
• ملات کاشی کاری، ستون ها و دیوارهای حایل
• بتن ریزی با قالب های لغزنده

مقاله مرتبط:  انواع درز های بتنی

روش استفاده از دیرگیرکننده ها

روش های مختلفی برای به تاخیر انداختن زمان گیرش اولیه بتن وجود دارد. با این حال، ساده ترین و مطمئن ترین تکنیک استفاده از کندگیر کننده بتن است. این روش نه تنها ایمن ترین روش برای این کار است بلکه نتایج حاصله از آن بسیار خوب بوده و زمان زیادی را برای بتن ریزی به خصوص بتن ریزی های حجیم در اختیار ما قرار می دهد و باعث می شود که زمان گیرش بتن به طور مساوی در همه جای بتن اعمال شود.

میزان افزودن دیرگیرکننده ها به بتن، به عواملی همچون دمای هوا، مدت زمان لازم برای تاخیر گیرش و وزن سیمان بستگی دارد. به همین خاطر بسیار مهم است که برای به دست آوردن میزان دقیق کندگیرکنندها حتما از مخلوط های آزمایشی کارگاهی، استفاده شود. تقریبا دیرگیرکننده ها با کلیه سیمان ها سازگار و قابل ترکیب هستند. بهتر است این ماده افزودنی را با قسمتی از آب مصرفی مخلوط و به مواد خشک اضافه کرد با حال می توان دیرگیرکننده را به مخلوط آماده نیز اضافه نمود. ذکر این نکته ضروری است که استفاده ی بدون علم و آگاهی از دیرپیرکننده ها ممکن است منجر به خرابی بتن شده و سازه ی مورد نظر را به لحاظ مقاومتی دچار نقصان نماید.